Emre Acar (Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü)
İstanbul Teknik Üniversitesi
Bora Karsak (Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü)
Boğaziçi Üniversitesi
Mimari Rapor
Proje arazisi Zeytinburnu’nda seçilmiştir. Zeytinburnu; İstanbul’un taşıdığı birçok özelliği kendi içinde barındıran ilçelerden biridir. Bu ilçede hem lüks yapılara hem de gecekondu yapılarına, hem yüksek binalara, hem de alçak katlı yerleşim düzenine, hem sağlam zemin durumuna hem de zayıf zemin durumuna kısacası birçok zıtlıklara rastlamak mümkündür. Bu sebeplerden ve ayrıca Zeytinburnu’nun İstanbul için uygulanan dönüşüm projesinde pilot bölge olmasından dolayı günümüz İstanbul’unda pek yaygın olarak görülmeyen konut tasarımında çelik kullanımı projesi için Zeytinburnu ilçesi seçilmiştir. Projenin ana teması “Endüstriyel Konutlar”dır. Buradaki endüstriyellik kavramı yapıda kullanılan çelik taşıyıcı sistemin hiçbir şekilde gizlenmeyip fonksiyonunun ön plana çıkarılmasından; bunun yanında çeliğin konutta adeta sergilenen bir eleman olarak yer almasından dolayı ortaya çıkmıştır. Proje, doğu-batı yönelimine sahip olan 6 yapı biriminden oluşmaktadır. Her iki birim sirkülasyon birimini ortak kullanarak birbirlerine köprüler ile bağlanırlar. Ayrıca her yapı yerden yükseltilmiş bir şekilde konumlanmaktadır. Böylece zemini hiçbir kesintiye uğratmadan bu alanın bütüncül bir şekilde kullanımına olanak tanır. İstanbul’da yerleşim dokusu içinde oldukça az rastladığımız yeşil alanların özellikle konut birimleri gibi yaşam alanları için gerekli olan ihtiyaçlarından birine çözüm aranmıştır. Bununla birlikte konut kullanıcılarının alternatif faaliyetler yapmasına yönelik teras alanı tasarlanmıştır. Konutlarda ise çelik konstrüksiyonun getirdiği esnekliği görmekteyiz. Konut birimlerinin yapı içindeki yerleşimindeki ana mantık; yapının grid taşıyıcı aksinin içine modüler birimlerden türeyen şeffaf birimlerden farklı kombinasyonlarla yerleşmesidir. Geçmişteki konutlarda görülen mahremiyet ve standartlık ileride yerini şeffaflık ve esnekliğe bırakacağı varsayımıyla konut birimlerinde esneklik ve şeffaflık en üst düzeyde tutuldu. Banyo birimi kapalı ya da yarı açık olarak konutun içinde esnek bir şekilde bulunmaktadır. Bu banyo biriminin çevresinde diğer fonksiyonlar farklı kullanıcı gruplarına göre gelişmektedir. Bu doğrultuda büyüklük olarak 5 farklı konut birimi ve bu birimlerden farklı organizasyon şemalarına sahip sınırsız sayıda konut tasarımları yaratılmaktadır.
Mühendislik Raporu
Yapı, İstanbul Zeytinburnu’nda 1. derece deprem bölgesinde ve Z3 sınıfı zemin üzerine inşaa edilmek üzere tasarlanmıştır. Sap2000 v.10 yapısal analiz programı kullanılarak gerçekleştirilen hesaplamalarda, TS 498, TS 648 ve Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik baz alınmıştır. Statik tasarım yapılırken mimarinin gerektirdiği zarif elemanların kullanımına olanak kılacak bir iskelet oluşturulmuştur. Deprem dayanımını maksimuma çıkarmak için çapraz elemanlar mimariyi bozmayacak şekilde birçok yere yerleştirilmiştir. Modellemenin ardından yapıya projede ve ilgili yönetmelikte bildirilen aşağıdaki yükler uygulanmıştır.
• Hareketli Yük: 2 kN/m2
• Rüzgâr Yükü: 0,80 kN/m2
• Kar Yükü: 0,75 kN/m2
• Deprem Yükü: Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik’ te belirtilen Eşdeğer Statik Yük Yöntemi kullanılarak her kat için hesaplanmıştır.
Yönetmelikte belirtilen,
• 1,4G+1,6Q
• 1,0G+1,3Q+1,3W
• 0,9G+1,3W
• 1,0G+1,0Q+1,0E
• 0,9G+1,3E,
yük kombinasyonları rüzgâr ve deprem yükleri için farklı doğrultular göz önünde bulundurularak analiz yapılmış ve kesitler için aşağıdaki boyut ve modeller uygun bulunmuştur.
• 22x11 cm I profili kirişler
• 12x6 cm I profili kirişler
• 18x18 cm Borusan Mannesmann kutu profil kolonlar
• 15x15 cm Borusan Mannesmann kutu profil kolonlar
• Ø8cm Borusan Mannesmann
Pro boru çapraz elemanlar St 37 sınıfı çelikten üretilen bu elemanların seçiminde kirişler için I profillerin yüksek atalet momentleri, kolonlar için ise kutu profillerin korozyona karşı avantaj sağlayan düşük yüzey alanları göz önünde bulundurulmuştur.