Saadet Zeynep Bacınoğlu (Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü)
Cenap Göktuğ Karataş (İnşaat Fakültesi İnşat Mühendisliği Bölümü)
Gökçen Kesgin (İnşaat Fakültesi İnşat Mühendisliği Bölümü)
Mustafa Çağhan Keskin (Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü)
Tülin Kori (Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü)
İstanbul Teknik Üniversitesi
Mimari Rapor
Proje yeri olarak öncelikle EXPO merkezinin boyutu da dikkate alınarak kent merkezi içinde, kolay ulaşılabilir bir alan seçimine özen gösterilmiştir. Şehir içinde, ulaşımı kolay böyle bir yapının yükünü taşıyabilecek, çevresi gelişmekte olan ve aslında atık bir alan durumundaki Kâğıthane Deresi kenarında bir alan uygun görülmüştür. EXPO merkezinin, Haliç sonunda Miniatürk ve Santral İstanbul (Bilgi Üniv. Kamp.) ile bir üçgen oluşturması ve bu bölgenin gelişimine katkı sağlaması düşünülmüştür. Proje alanına TEM otoyolu bağlantı yolu ile kolayca ulaşım sağlanabilmektedir. EXPO binası Kâğıthane Deresi ile Silahtar Ağa Caddesi arasında kalan alanda yer almakta ve dere boyunca uzanan parkın bütünlüğünün bozulduğu bir yerde konumlanmaktadır. Yapının girişinin park ile birleştiği noktada modüler paneller kullanılarak açık bir sergi alanı yaratılması düşünülmüş, bu alanın parkın içine yayılarak parkın kullanım yoğunluğunu artırması öngörülmüştür. Binanın girişi yola bakmakta, bina aksı Kâğıthane Deresi’ne paralel şekilde ilerlemekte ve dererin kıvrım yaptığı noktada bu aks dere ile dik kesişerek su ile ilişki kurmaktadır. Bu ilişkiler gözetilerek alanın sürekliliğinin bozulmasına özen gösterilmiştir. Binada ana sergi mekânı olarak dört büyük hangar düşünülmüş, bunlar ziyaretçiler tarafından kolayca ve sırayla gezilebilmeleri için aynı aks üzerinde sıralanmışlardır. Bina servis ve yönetim birimleri ile açık-yarı açık sergi alanları ise bu hangarların karşısına yerleştirilmiş ve ortak bir sirkülasyon sistemi oluşturulmuştur. Tüm birimlerin bir arada konumlandığı, istenildiğinde geçici sergi mekânı olarak da kullanılabilen bu aks, hareketli bir strüktür ile örtülmüştür. Bu örtü, gün ışığından maksimum fayda sağlarken sera etkisi oluşmamasına dikkat edilerek ahşap ve cam plaklar ile kapatılmıştır. Üçgen plakların düşey hareketi ile de mekânın havalandırılması düşünülmüştür. Sergi mekânı olarak düşünülen dört hangar yanal deprem yüklerini karşılamak amacıyla uzay kafes bir sistemle birbirine bağlanmış ve bu sistemin hangarların üst örtüsünü taşıması da düşünülmüştür. Bu sitemlere bakan cepheler geçirgen olarak düşünülmüş, böylece bina dışında kalan sistem ayrıca iç mekân için bir aydınlatma sağlanmıştır. Bu durum aynı zamanda ziyaretçilerin diğer hangarların içlerini de görebilmelerine olarak sağlamış ve sergi mekânları arasında görsel bir bütünlük sağlanmıştır. Hangarları örten kafes sistem ise düşey olarak hareket edebilecek bölücü elemanları taşımaktadır. Bu bölücü elemanlar istenildiğinde aşağı indirilerek hangar küçük birimlere bölünebilir. Hangarların yola bakan dış cephelerinde ise hareketli güneş kırıcı paneller yer almakta ve hangarlara sergilenecek ürünün girişi bu panellerin hareket etmesiyle oluşan boşluklardan sağlanmaktadır. Bina içindeki servis alanları için giriş aksı üzerinde, açık sergi terasına çıkışı sağlayan rampa, ayırıcı bir eleman gibi düşünülerek akstan dışarı sapan bir koridor etkisi elde edilmiştir. Bu koridorda yönetim ve depo birimlerine ulaşılmaktadır. Ayrıca hem bu koridordan hem de ana akstan cafe ve tuvalet birimlerine ulaşım sağlanmaktadır. Cafe birimi Kâğıthane Deresi kenarında bir açık alana açılmakta ve burada yarı açık sergi mekânı ile bütünleşmektedir. Bu alanın üzerinde ise rampa ile ulaşılan yarı açık sergi terası bulunmaktadır.
Mühendislik Raporu
Proje Yeri: Kağıthane / İstanbul
Deprem Bölgesi: 1. Derece
Deprem Bölgesi Zemin Bilgisi: Z2
Toplam İnşa Alanı: 4453 m2
Toplam Kapalı Alanı: 3898 m2
Kullanılan Yapısal Analiz Programı: SAP 2000 V.8.0.8. Non-Linear
Çelik Yapı:
Yapı tamamen Borusan Mannesmann dairesel ve kutu boru profillerinden teşkil edilmiştir. (Kolonlar için 100 X 100 / 10’luk, 159/5, 139.7/4’lük dairesel profiller; Kirişler için 80x80/6’lık kutu, 139.7/4, 114.3/3’lük dairesel profiller; yan yana tasarladığımız 4 antrepo binası arasındaki perde amaçlı kafes sistem için 177.8/5’lik dairesel profiller ve kafes çatı elemanları için ise 244.5/8’lik dairesel profiller kullanılmıştır.)
Kullanılan Standartlar:
Tasarımda TS498, TS648 ve DBYBHY Deprem Bölgelerince Yapılacak Binalar Yönetmeliği (2007) kullanılmıştır.
Projenin Statik Analizi SAP 2000 Programında aşağıda belirtilen yük kombinasyonları kullanılarak yapılmıştır. Dinamik analiz de ise Response–Spectrum Analizi ile yapılmıştır.
Yükler:
Yapısal analizde; Sabit Yükler; trapez levhalı kompozit olarak tasarlanan döşemeler için sabit yük 5 Kn/m2 alınmıştır. Çatı yükleri ise kaplama ve çelik konstrüksiyonu da içermek üzere 2.7 Kn /m2 alınmıştır. Hareketli Yükler; trapez levhalı kompozit döşemelere TS498’e uygun olarak 5 Kn/ m2, çatıya ise 2 kN/ m2 hareketli yük etkittirilmiştir. Diğer yükler; kar yükü olarak TS498’e uygun olarak 0,8 kN/ m2, rüzgâr yükü olarak 0,8 kN/ m2 kullanılmıştır. Deprem yüklemesi olarak Modal Analizden elde edilen periyot değerleri kullanılarak elde edilen ivme değerlerinden oluşturulan grafik Response-Spektrum Analizinde kullanılmıştır. YÜK KOMBİNASYONLARI Sistemin hesaplanan yükler altındaki davranışını belirlemek için aşağıda verilen yük kombinasyonları kullanılmıştır.
COMB1 :G+Q
COMB2 : G+Q+Kar+RüzgârX
COMB3 :G+Q+Kar+RüzgârY
Yapısal Tasarım:
Taşıyıcı sistemin tasarımında, özellikle düşey taşıyıcıların sürekli olmasına dikkat edilmiştir. Bu şekilde yüklerin en uygun biçimde zemine aktarılması sağlanmıştır. Hem deprem ve rüzgâr yüklerinden dolayı oluşabilecek büyük yatay yer değiştirmelerin önlenmesi hem de bu yatay yüklerinden dolayı kolonlarda oluşabilecek büyük kesme kuvvetlerinin azaltılması amacı ile mimari projeye sadık kalınarak, uygun görülen çerçevelere çapraz çubuklar yerleştirilmiştir. Çerçeve düzlemlerinde rijitlik değişimin minimum tutulması için kolon ve kiriş kesitleri mümkün olduğunca yakın seçilmeye çalışılmıştır. Yan yana tasarlanan 4 antrepo binası, olası bir depremde oluşabilecek yer değiştirmelerini azaltmak amacı ile çelik kafes sistem kullanılarak birbirlerine bağlanmıştır. Ayrıca kafes içinde bulunan birbirine dik doğrultuda elemanların iki yönde de depremin etkilerinin azaltılmasına yardımcı olması amaçlanmıştır. Projede bütünlüğü sağlamak için birleşimler kaynak kullanılarak yapılmıştır.