Birinci Ödül Deniz Düvenci (Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü)
Ayşe Selin Gürel (Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü)
İstanbul Teknik Üniversitesi
Eren Baştanoğlu (Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü)
Boğaziçi Üniversitesi
Mimari Rapor
Arazi
İstanbul’un birçok yerinde olduğu gibi, Ortaköy sırtlarında da gecekondulaşma sorunu bulunmaktadır. Bu bölgedeki diğer bir özellik ise, gecekondular ile lüks ve boğaz manzaralı konutların aynı mahallede yan yana konumlanmış olmalarıdır. Şüphesiz, yakın bir zamanda bu gecekondular da kaldırılmak istenecek ve gecekondu halkı kentin başka bir ucuna gönderilecektir. Bugün İstanbul’da sıklıkla karşılaşılabilecek bu tutum, kentin niteliğini kaybettiren büyük bir problem olmuştur. Sistem Seçilen arazinin bir örnek oluşturması ve tasarımın İstanbul’da aynı soruna sahip başka bölgelerde de uygulanabilecek bir tutum olarak öngörülmesi amaçlanmıştır. Fikir, yasadışı ve dağınık bir şekilde arsalara yayılmış gecekonduları bir çatı altında toplamayı; yatayda yayılmak yerine, katlar çıkarak kent içinde daha az yüzey alanı kaplamayı amaçlamıştır. Sistem, devletin Çelik strüktür ve altyapıyı sağlaması sonrasında, kullanıcıların platformlar üzerinden istedikleri boyutlarda parseller almasıyla çalışmaya başlar. Kullanıcılar, istedikleri tipte bir konut sahibi olur ve gerektiğinde konutlarını genişletmek üzere modüller satın alabilirler. Böylece, kacak elektrik, su, vs. kullanımının engellenmesinin yanında, kacak yapılaşma da ortadan kaldırılmış olur.
Form ve Malzeme
Taşıyıcı olarak Çelik sistemin tercih edilmesinin sebebi, Çeliğin takılır-sokulur olması, dolayısıyla esnek bir tasarıma izin vermesi ve sistemin genişlemesine yardımcı olmasıdır. Tasarım, amacına uygun olarak, ekonomik, sade ve esnek bir yapıda ortaya konmuştur. Tek profil tipiyle bir taşıyıcı sistem oluşturulmaya çalışılmıştır. Platformlar üst üste sıralanıp bazı boşluklar oluşturularak katlar arasında etkileşim sağlanmıştır. Döşemeler, farklı şekillerde parsellere ayrılabilir ve parsellere istenilen boyutlarda konut modülleri yerleştirilebilir. Bu durum, kullanıcıyı tasarım aşamasına dahil eder ve daha sonra da müdahale etmesine imkan sağlar. Konutların dış duvarlarında sıkıştırılmış saman tercih edilmiştir. Bunun sebebi ekonomik olması ve aynı zamanda ısı ve ses yalıtımı sağlamasıdır. Ek olarak, doğal bir dokunun kentsel doku içine entegre edilmesi düşünülmüştür. Yapının giriş katı kamusal fonksiyonlara ayrılmış ve iki tarafında, farklı kotlarda bulunan yolları birbirine bağlayan bir iç sokak oluşturulmuştur. Giriş katı 6 m yüksekliğinde tasarlanmış, buraya tek kat yüksekliğinde birimler yerleştirilmiştir. Bu birimlerin üst kısımları teras olarak düşünülmüştür. Kamusal alanda yer alacak hacimler, mahallenin eğitim merkezi olabilecek atölyeler, çocuk oyun alanları, oturma alanları ve satış birimleri olarak yer almıştır. Bu alan, mahallenin çekim noktası olabilecek bir konuma getirilmiştir. Üst katlarda, her platformda en az 5 konut önerilmiş olup mevcut konut sayısı 6 katına çıkarılmıştır. Her katta kullanıcıların faydalanabileceği ortak teraslar oluşturulmuş ve bu teraslar kısmen yeşil alana çevrilmiştir. En üstte yer alan çatı, tüm konut birimlerini birleştirici özellikte ve sirkülasyonun olduğu yerlerde saydam olarak tasarlanmıştır.
Mühendislik Raporu
Yapının statik planı mimari tasarımıyla beraber düşünülmüş, yapının estetik ve kullanım amacına yönelik olarak ekonomik olması amaçlanmıştır. Bu sebeple, Çelik çerçeve taşıyıcı sistem tercih edilmiştir. Bu sayede deprem yüklerine karşı da önlem alınmıştır. Yapıya etki eden yükler hesaplanırken “TS 498 - Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap Değerleri” esas alınmıştır. Deprem yüklerinin hesabında ise “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik (DBYBHY) - 2007” kullanılmış, binanın 2. derece deprem bölgesinde bulunması ve Z2 sınıf zemine sahip olması dikkate alınmıştır. Yapının analiz modellerinde kullanılacak malzeme, yük tipleri, yük kombinasyonları, taşıyıcı sistem mesnet koşulları gibi bilgiler belirlendikten sonra SAP2000 V.11.0.0 yapısal analiz programı kullanılarak yapının çerçeve modeli oluşturulmuştur. SAP2000’den elde edilen sonuçlar Microsoft Excel programında tablo şeklinde açılmış ve programa "TS 648 - Çelik Yapıların Hesap ve Yapım Kuralları"ndan alınan hesap kuralları girilerek bütün elemanlarda oluşan stres değerleri bulunmuştur. Kritik olan değerler belirlenip ideal tasarım yapılmıştır. Yapının kritik bölgelerine (köse ve ana sirkülasyon) X ve V çaprazları atılmış, bu sayede deprem yüklerine karşı daha stabil ve görsel acıdan daha estetik bir tasarım elde edilmiştir. Kolon-kiriş birleşimlerinde ise köşebent ile bulonlama yapılmıştır. Tali kirişlerin gövdelerinde hem kirişi hafifletmek hem de tesisat sistemi elemanlarını geçirmek amacıyla boşluklar bırakılmıştır. Taşıyıcı sistemde diyagonaller dışında sadece Borusan Mannesmann profilleri kullanılmıştır. Üretim ve montaj kolaylığı sağlamak, maliyeti düşürmek amacıyla bütün kiriş ve kolonlar 200x150x10 boyutlu dikdörtgen profillerden oluşturulmuştur. Kolonlarda uzun kenarlar, kirişlerde kısa kenarlar plakalarla bulonlanıp birbirine tespit edilerek kolonlarda 300x200, kirişlerde 150x400’luk profiller oluşturulmuştur. Bu şekilde, Borusan Mannesmann ürünleri metrajın %98’ini oluşturmuştur.