Kudret Aksu (Mimarlık Fakültesi)
A. Burcu Büke (Mimarlık Fakültesi)
Dicle Hökenek (Mimarlık Fakültesi)
Yusuf Karabatak (İnşaat Mühendisliği)
Yasmen Kaya (Mimarlık Fakültesi)
M. Faruk Sarnılıoğlu (İnşaat Mühendisliği)
Kültür Üniversitesi
Jüri Görüşü
Plan ve perspektişerdeki çizim uyumsuzluklarına ve strüktür sisteminin mimari planlara ve kesitlere tam yansıtılmamış olmasına karşın, önerilen yapının genel kütle ve mekân tavrındaki başarı, cephelerde ahşap ve çeliğin uyumlu şekilde bir arada kullanılması, eğimli arazi ile sağlanan uyum ve yaratılan bütünlük ve projenin geneldeki yaratıcı tavrı nedeniyle Birincilik Ödülü’ne değer bulunmuştur.
Mimari Rapor
Tasarımın konumlandırılmasında; öncelikle sanat galerisi programının ele alınışı düşünülmüş ve kentteki sürekliliğini koruması amacı ile İstanbul için sanatsal etkinliklerin gerçekleştirildiği Beyoğlu İstiklal Caddesi’nin uzantısı Boğazkesen Caddesi seçilmiştir. Boğazkesen Caddesi’nin analizinde; bölgenin geçmişteki yerleşimlerin odak noktalarından biri olması, günümüz İstanbul’unda sahil yolunun kentsel dönüşümünün öngörümü ile İstiklal Caddesi’nin sanatsal etkinlikleri barındırması gibi özellikleri değerlendirilmiştir. Bu bağlamda dik bir yamaçta yer alan Boğazkesen Caddesi’nin tüm akışı üzerine toplayacağı düşünülmüştür. Boğazkesen Caddesi yapısal olarak ana bir aksa farklı noktalardan bağlanan sokaklardan oluşmuştur. Bu bağlamda tasarımın ana kararları yapının konumlandırıldığı çevre verilerinden faydalanılarak sirkülasyonu yönlendirecek, ara sokakları birbiriyle ilişkilendirecek bir durum olarak ele alınmıştır.
Yapının; çeliği estetik, ekonomik ve gelişen inşaat teknolojisinin imkânlarını vurgulayan bir sistematik içinde gerçekleştirilmesi, farklı kullanım özelliklerini ön plana çıkaracak bir tasarımının olması amaçlanmıştır. Yapının yüksekliğinin caddenin eğimine paralel bir şekilde devam etmesinde, yapıyı sokakla bütünleştirmek ve çevre binalara yabancılaştırmamak amaçlanmıştır. Bu amaçla cepheye paralel olarak yerleştirilen boru profilli çelik kirişler yapının deprem ve rüzgâra karşı dayanımını artırırken, aynı zamanda yapının sokakla bütünleşmesini sağlamış ve yapının akışkanlığını ortaya çıkarmıştır. Yapıda çeliğin verdiği hafişiği kaybetmemek amacıyla hafif malzemelerin kullanılması düşünülmüştür. Cephede kullanılan ahşap kaplama ile hem hafişik sağlanmış, hem de tarihsel bir doku içinde modern bir malzeme olan çeliğin sıcak bir malzeme olan ahşapla bir araya gelerek çevreden bağımsız bir yapı gibi davranmasına engel olmuştur. Yapı taşıyıcı strüktürünü çıplak olarak sergileyen bir yapıyla iç ile dış arasındaki ilişkiyi tanımlı kılmıştır. Bütünüyle taşıyıcı niteliğini algılatan strüktür iç mekânda tamamıyla dıştan soyutlanmış ve sergilenen nesne ile özneyi karşılaştırırken mekânın etkilerini minimuma indirmeyi amaçlamıştır. Sıfır kotunda fuaye, cafe, atölyeler, kitap satış, wc ve sergileme birimlerinin bir arada bulunduğu bir planlama yapılmıştır. Galeri katları sergileme işlevinin tüm katların birbirini algılaması sağlanarak sirkülasyondaki yönlenme ve izleme ortamı sürekli kılınmıştır. Taşıyıcı sistemin ana ilkesi önceden belirlenmiş kesitte bir elemanın farklı boyutta ve açılarda arazinin özelliklerine ve çevre verilerine dayanarak konumlandırılmasıyla gerçekleştirilmiştir. Strüktür ile bina iç kabuğu arasındaki ilişki iç ile dış arasındaki ilişkiyi tanımlı kılmaktadır. Plastik Sanatlar Galerisi’nin kendi başına sergilenen bir dış kabuk ile tasarlanması yapı ile sokaktaki insan arasında ilişki kurmayı hedeşeyen ilk durum olarak tasarlanmıştır. Gündelik hayatın akışını ve Boğazkesen Caddesi’nin ara sokaklarla dallanıp budaklanan yapısı referans alınmıştır. Yapıyı tam ortasından ayıran mahya kirişi iç planlamayı da bütünüyle etkilemiş ve izleri galeri katlarının çeperlerini oluşturmuştur.
Mühendislik Raporu
Taşıyıcı Sistem Plastik Sanatlar Galerisi yapısı çeperlere tutunan 4 farklı yarım kattan oluşmaktadır. Yapının tümünde taşıyıcı sistem, moment aktaran çelik çerçeve olarak düşünülmüştür. Bu çerçeveleri oluşturan ana yan kirişler Borusan boru 168.3x6.3, çatı kirişleri ise doğru eğrisel daire Borusan boru 168.3x6.3 ve ara döşemeler ARCELOR ürünü IPE 400 ve IPE 260 olarak seçilmiştir. Mimari proje doğrultusunda kolonlar Borusan boru kesitli 273x12 profil olarak seçilmiştir.
Borulardan oluşan birleşimler 8 mm kaynaklı olarak düşünülmüştür. Döşeme kiriş birleşimlerinde bulonlu bağlantı ile sağlanmaktadır.
Kolon tabanları berkitmeli moment aktaran taban birleşimi şeklinde düşünülmüştür.
Döşemeler kolonları birbirine bağlayan basit mesnetli olarak oturan kompozit tali kirişlerin oturduğu kompozit döşemedir. Döşeme tali kirişleri 1.5 m aralıklarla konulmuştur.
Mimari program kapsamında yapıda özellikle cephelerde herhangi bir çapraz sistem istenmemiştir. Yapılan analizler moment aktaran çerçeve sistemin rüzgâr ve deprem yüklerinin taşınmasında ve deplasman limitlerinin sağlanmasında olumlu sonuçlar verdiğini göstermektedir.
Dolaysıyla alternatif yatay yük taşıcı sistemler (çaprazlı sistemler, B.A. perde vb.) projede uygulanmamıştır.
Hesap Yöntemleri
Söz konusu yapının yapısal tasarım aşamaları şu şekilde özetlenebilir; Yapının analiz modellerinde kullanılacak malzeme, yük tipleri, yük kombinasyonları, taşıyıcı sistem mesnet koşulları gibi bilgileri belirlendikten sonra SAP2000TM yapısal analiz programı kullanılarak yapının çerçeve modeli oluşturulmuştur.
Bu modeller yük değerleri kullanılarak yüklenmiş (ölü, hareketli, kar, rüzgâr ve deprem yükleri) ve iç kuvvetler tespit edilmiştir. Oluşturulan modelde kolon mesnetleri ve kolon–kiriş birleşim noktalarının moment aktaracağı kabulü yapılmıştır.
Kesitlerin seçimi ve tahkikleri yine SAP2000TM yapısal analiz programı kullanılarak iç kuvvetler alınmış ve tasarım standardı olarak TS648 seçilmiştir.
Her ne kadar tüm kesitler yukarıda anlatıldığı gibi belirlendiyse de, ana kirişlere sık aralıklara basit mesnetli oturan tali kirişler İnşaat Mühendisliği Bölümü’nde daha önce hazırlanan program kullanılarak kompozit olarak çözülmüştür.
