TR|EN
Actual Content
Steelorbis
Depreme Dayanıklı Binalar
Newsletter
Tevfik Seno Arda Lisesi
Publications > Çelik Yapılar
Sayı: 40 - Temmuz 2014

Projeler




İzmir Adnan Menderes Havalimanı İç Hatlar Terminali


Türk mimar ve mühendisleri tarafından tasarlanmış özgün ve estetik olması yanı sıra, deprem bölgesine yapısal olarak uyumlu ve fonksiyonel olan İzmir Adnan Menderes Havalimanı Yeni İç Hatlar Terminali yapısal çeliğe örnek bir uygulama. LEED Sertifikası için başvuru yapılan yapı,
Türkiye’deki ilk LEED Sertifikalı havalimanı yapısı olacak...

Mal Sahibi: Devlet Haval Meydanları İşletmesi (DHMİ) Mimar: Yakup Hazan Mimarlık Yapısal Tasarım: Statica Mühendislik Ana Müteahhit: TAV Tepe Akfen Yatırım İnşaat ve İşletme A.Ş Çelik İmalat ve Montaj: Polarkon, Lindner, Temsan, Mim PROJE GENEL BİLGİLERİ •İşveren: Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) • İnşaat süresi: 21 Ay • İşletme süresi: 18 Yıl 9 Ay • Uygulama sözleşmesi imza tarihi: 12/12/2011 • Yer teslim tarihi: 02/01/2012 • İşletme süresi bitiş tarihi: 31/12/2032 TERMİNAL GENEL BİLGİLER • Yolcu kapasitesi: 25 Milyon Yolcu / Yıl • Yolcu köprüsü sayısı: 8 Adet • Toplam check-ın kontuarı: 64 Adet + 4 Adet(VIP) + 6 Adet (CIP) • Bagaj alım konveyörü: 5 Adet – 5000 bagaj/saat kapasiteli • Otopark kapasitesi: 3.020 Araç TOPLAM İNŞAAT ve OTURMA ALANLARI • Terminal binası oturma alanı: 61.536 m² • Terminal binası topl. İnş. Alanı: 203.279 m² • Otopark alanı: 83.130 m² • Viyadük toplam alanı: 18.100 m² • Apron: 10275 m² • Otobüs otoparkı: 72 Adet • Toplam Bekleme Salonu: 3 Adet (Uzak Uçak Bekleme Salonu) / 5 Adet (VIP Bekleme Salonu) / 2 Adet (CIP Bekleme Salonu) • Kafe bar: 23 Adet • Giriş Kapısı: 6 gelen yolcu, 8 giden yolcu katında olmak üzere 14 adet giriş çıkış kapısı • Uçak kapasitesi: Yeni yapılacak apron ile 6 adet açık uçak park pozisyonu ve 8 adet köprülü uçak park pozisyonu olmak üzere toplam 14 adet uçak park pozisyonu 25 Yazı: Ahmet Çıtıpıtıoğlu, Ph.D., P.E., Yapısal Tasarım Koordinatörü, TAV İnşaat Cem Özer, M.S., P.E., Genel Müdür, Statica Mühendislik Havalimanı inşaatı alanında dünyanın 2.büyük şirketi olan TAV İnşaat tarafından gerçekleştirilen İzmir Adnan Menderes Havalimanı Yeni İç Hatlar Terminali’nin açılışı 17 Mart 2014 tarihinde gerçekleşti. TAV İnşaat tarafından 266 Milyon Avro yatırımla hayata geçirilen ve 21 ayda tamamlanan yeni iç hatlar terminali yaklaşık 200 Bin metrekare kapalı alana sahip. Türkiye’nin en büyük iç hatlar terminali olan projede 2537 araçlık kapalı ve 3 bin araçlık açık otopark da yer alıyor. Terminalin mimarı tasarımı proje müellifi Yakup Hazan Mimarlık tarafından; yapısal tasarımı ise Statica Mühendislik gerçekleştirildi. Terminal toplam 291 bin 267 metrekare alan üzerinde inşa edildi. İnşaatın tamamlanması ile birlikte Mevcut Dış Hatlar Termi-nali’ndeki kullanılabilir 110,000 metrekare alana ek olarak Yeni İç Hatlar Terminal’ine de 200,000 metrekare kullanılabilir alan ka-zandırıldı. Terminal yapımında toplam 220 Bin metreküp beton ile 15 Bin Ton yapısal çelik kullanıldı. Yılda 25 Milyon yolcu kapa-sitesine uygun olarak 64 check-in kontuar, 40 asansör, 30 yürüyen merdiven, 666 metre yürüyen bant ve saatte 5 bin bagaj kapasitesi ile tasarlanan terminal, TAV Havalimanları iştiraki TAV Ege tarafından 2032 yılının sonuna kadar işletilecek. TAV İnşaatyeni terminalin tasarım, yapım ve işletme süreçlerinin tamamını çevresel sürdürülebilirlik politikası çerçevesinde oluşturdu. Eski terminalin yıkımı sırasında hayata geçirilen “Atık Yönetimi Uygulaması”yla, ortaya çıkan atıkların yüzde 99’u yeniden kullanıldı ya da geri dönüştürüldü. Uygulama, Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (SKD) tarafından ilk kez verilen “İnovatif Sürdürülebilirlik Uygulamaları Ödülü”ne layık görüldü. İzmir Adnan Menderes Havalimanı Yeni İç Hatlar Terminali ve Katlı Otoparkı için Enerji ve Çevre Dostu Tasarımda Liderlik (LEED) sertifikasyonu başvurusu Aralık 2012’de yapıldı. Yeni İç Hatlar Terminali Türkiye’de LEED sertifikası alacak ilk havalimanı terminal binası olacak. Yeni İç Hatlar Terminali’nde giden yolcuların bekleme salonundan uçakları apronda ve kalkış esnasında kolayca görebilmelerini esas alan ferah bir tasarım düşünüldü. Terminalin özgün mimarisiyle yaratılan geniş hacimleri oluşturmak için betonarme ana yapının üzerindeki çeşitli çatılar ve iç bahçe mahalleri yapısal çelik ile tasarlandı. Havalimanın 1. derece deprem bölgesinde bulunması sebebiyle, mimari tasarıma uygun ve yapısal olarak güvenli birçok yaratıcı detay tasarlandı ve çözümler geliştirildi. Terminalin tasarımının odak noktasını gidiş katı girişindeki check-in holün üzerini 72 m açıklığıyla örten 200 m x 80 m plan ölçüsündeki diagrid tonoz çatı ile bu çatıyı kısmi olarak taşıyan dört adet diagrid hiperboloit huni geometrisindeki tasarımı mimari çelik ile gerçekleştirilen “fil ayakları” yapıları oluşturuyor. Taban çapları 15 m ile 20 m olan iki boy, toplam dört fil ayakların içi ticari mekan olarak kullanılmak üzere tasarlandı. Fil ayakları yapısal olarak ise tonoz çatının düşey ve yatay deprem yüklerin büyük bir kısmını taşıyacak şekilde detaylandırıldı. Terminal ana yapısı ile yolcu bekleme salonların bulunduğu iskele yapısı, 400 m uzunluğunda bir galeri ile fonksiyon olarak ayrı iki bölge arasında geçiş alanı sağlarken, yapısal olarak ise ayrı iki yapıyı birbirinden fiziki olarak ayıran bir derz görevi görmektedir. Galeri 27 m açıklığını örten çatı yapısı mimari olarak katlanmış plakalardan oluşmuş bir origami formdan esinlenilerek yapısal çelik ile tasarlandı. Origami çatının iki tarafındaki ayrı yapıların deprem tesirleri altındaki farklı hareketlerinden yatay düzlemdeki ortogonal iki doğrultuda +/- 30 cm mertebesine kadar oluşacak deplasmanlara uyumlu olacak şekilde bir kenarı boyunca kayar mesnet tasarlandı. Origami çatının örttüğü galeri boyunca ise, iç ve dış hatlar arasında transfer yolcuları elektrikli araçlarla taşıyabilmek için, yayalardan ayrılmış “uçan yol” olarak adlandırılan yapısal çelik ile tasarlanmış yükseltilmiş yol yapısı bulunmaktadır. Tonoz ve “origami” çatı sistemlerinin yanı sıra mimari olarak şeklinden esinlenilerek tasarlanmış “yelken” çatılar ile iç ve dış hatları arasında geçişi sağlayan konkav çatı – montaj kolaylıkları ve esnek geometri oluşturulabilmesinden dolayı uzay çatı sistemi ile oluşturuldu. Terminalin apron tarafındaki iskele yapısı, dış hatlardaki iskelenin devamını oluşturduğundan, bu yapı yine yapısal çelik ile geometrisinden esinlenilerek “yelken” kolonlarla tasarlandı. Terminalin ana girişindeki cam kanopiler bir yandan gölge yaratmak, bir yandan da güneş enerjisinden terminale yeşil enerji sağlamak üzere fotovoltaik hücrelerle kompozit olarak üretildi. Kanopinin taşıyıcı sistemini oluşturulan pim mesnetli çelik boru elemanların uçlarındaki bağlantı detay elemanı dökme yapısal çelik ile oluşturuldu. Tonoz Çatı Sahadaki kaynak ihtiyacını azaltmak ve yapım hızını artırmak için tonoz çatı özel olarak tasarlanmış bulonlu bağlantılar ile bağlanan modüler prefabrik yapma kutu Kanopinin taşıyıcı sistemini oluşturan pim mesnetli çelik boru elemanların uçlarındaki bağlantı detay elemanı dökme yapısal çelik ile oluşturuldu. . Toplamda 1752 adet 40 cm x 60 cm kesitindeki yapma kutu profiller, S355N sınıfı iki tane U şekline bükülmüş çelik plakanın boyuna kaynak ile birleştirilmesiyle oluşturuldu. Yapısal ihtiyaca göre profillerin imalatında 14mm veya 16mm kalığında plakalar kullanıldı. Çatıda toplamda 2400 Ton yapısal çelik imal edildi. Mimari olarak tüm elemanlar çatı düzlemine uygun olarak konumlanması için bağlantılarda kesit düzlemindeki kırıklık dışında, yaklaşık 4 derecelik bir burgu açısı ile imal edildi. Bağlantılardaki açıyı hassas olarak oluşturabilmek için eleman uçlarındaki bağlantı plakaları ikili olarak özel imal edilmiş kalıplarda kaynatıldı. Dört elemanın ortak birleşimi, ortasında gömme haç elemanı ile toplam 32 adet 10.9 HR standardında öngermeli bulonlar kullanılarak detaylandırıldı. Yapma kutu elemanların bağlantı uçlarının üst tarafı bulonların yerleşimi için kısmen açık bırakılıp, montaj sonrasında mesnetin üstü, dört elemanı birbirine bağlayan süreklilik plakaların kaynatılmasıyla birleştirildi. Toplamda 829 adet bağlantının montajı yapıldı. Tasarımda tonoz formdaki çatının büyük açıklığından dolayı yatay deprem yükleriyle birlikte, düşey deprem yükün etkisi de dikkate alındı. Düşey yüklerle birlikte yatay yüklerin çatı düzleminde yarattığı diyafram yüklerinden dolayı eleman bağlantıların her iki ana eğilme aksında benzer kritik yüklere maruz kaldığı görüldü. Çatı sistemi iki kenarındaki ana taşıyıcı betonarme kirişlere bir tarafta kurt ağızı sabit bir mesnet detayı, öteki kenarında ise pimli bir mesnet detayıyla bağlatıldı. İki kenardaki betonarme ana kirişler çatı bütünlüğü ve sehimleri kontrol etmesi amacıyla birbirleriyle 7 adet yüksek dayanıklı çelik gergi ile ilişkilendirildi. Çatı davranışının sürekli monitör edilebilmesi için gergiler yük sensörleri ile donatılıp, kaydedilen bilgilerin internet üzerinden ilgililere erişimi sağlanılmaktadır. Fil Ayakları Tonoz çatının iki kenarı boyunca uzanan taşıyıcı betonarme kirişler, 120 cm çapında içindeki yapma çelik I-profil ile kompozit olarak tasarlanmış yuvarlak kesitli betonarme kolonlar taşıyor. Bu kolonlar özelikle çatının kısa yönünde tek başında yeterli rijitlik sağlayamamasından dolayı, başta mimari olarak tasarlanan fil ayakların taşıyıcı olarak kullanılması ile çatıda ekonomi sağlarken, yatay rijitlik açısından çatıya yapısal olarak önemli katkı sağlıyor. Fil ayakları tipik olarak CHS 273 x 16 çelik boru elemanları ile tasarlandı. Boru kesitlerin seçiminde, tonoz çatının deprem yükleri etkisindeki yatay deplasmanlarını sınırlayacak yapı rijitliğini sağlayacak olması belirleyici oldu. Boru bağlantılarında tipik olarak haç plakalar: borular arasında yapılan kaynaklarla yük aktarımında süreklilik sağlanmış, montaj sırasında ise geometrik referans oluşturmuş oldu. Fil ayaklardaki tabandan yarı yüksekliğine kadar bulunan düğümlerde tam nüfuziyetli kaynaklar kullanıldı. Fil ayaklarının montaj öncesinde fabrikada her düğüm katı arasında birkaç ayrı parça olarak ön üretimi yapılıp, fabrikada üçer kat ön montajı yapıldıktan sonra alttaki parçaların sahaya yollanmasıyla saha kaynakları asgaride tutuldu. Tasarımda çatının büyük açıklığından dolayı yatay deprem yükleriyle birlikte düşey deprem yükünün etkisi de dikkate alındı. 29 borularla oluşturulan yatay çemberlerle perde gibi sadece üst ve alt kenarlarından bağlanıldı. Cam cephe elemanları arasındaki derzler ve birbirlerinden bağımsız taşıyıcı çemberler ile depremde oluşacak hareketlerden camlar korunacak şekilde detaylandırıldı. Terminal genelindeki, iç bahçeler dahil tüm cephelerin tasarımında deprem sırasında oluşacak hareketlerde, yapı ile elemanlar arasında uyumluluk sağlamak için sistem ve bağlantı detayları geliştirildi. Böylelikle cephelerde hantal yapı elemanlarından kaçınılmış ve deprem sırasında ise yolcular için tehlike oluşturacak cam kırılma riski asgariye indirgenmiş oluyor. Türk mimar ve mühendisleri tarafından tasarlanmış özgün ve estetik olması yanı sıra, deprem bölgesine yapısal olarak uyumlu ve fonksiyonel olan İzmir Adnan Menderes Havalimanı Yeni İç Hatlar Terminali yapısal çeliğe örnek bir uygulama olarak ülkemize kazandırılmıştır. LEED Sertifikası için başvuru yapılan yapı, Türkiye’deki ilk LEED Sertifikalı havalimanı yapısı olacak... Toplum 291 Bin 267 metrekare alan üzerine inşa edilen terminal yapımında 220 Bin metreküp beton ile 15 Bin Ton çelik kullanıldı


Çelik Yapılar - Sayı: 40 - Temmuz 2014



© 2014 - Turkish Constructional Steelwork Associaton