Geleneksel enerji kaynaklarına bağımlılık.
Üretkenlikte iyileşme.
Varlık ve mülk değerlerinin yükselmesi.
Rekabet avantajı.
İnsanların yaşam koşullarını, sağlığını ve konforunu iyileştirmek.
Hava ve su kalitesini iyileştirmek.
Yerel hizmet altyapısına olan talebi en aza indirmek.
Sürdürülebilir projeler üreten mimar tipik olarak çevre dostu yapı malzemeleri kullanmayı seçer. En çok arzu edilen malzemeler, geri dönüştürülen veya yenilenebilir olan ve aynı zamanda üretimi için en az enerji gerektiren malzemelerdir. Genellikle yerel olarak elde edilen ahşap ve taş kullanımına malzemelerin inşaat sürecinde kullanılmadan önce kat ettiği mesafeyi azaltmaya ve yerel ticareti desteklemeye odaklanılır. Sertifikalı ormanlardan sorumlu bir şekilde hasat edilen ahşap tercih edilir ve diğer tüm malzemeler sentetik ve toksik değildir. Geri dönüşüm, sürdürülebilir bir mimar tasarımının kalbinde yer alır. 1990'ların başında geri dönüştürülmüş yapı malzemelerinin tedarik edilmesi zor olsa da özellikle yıkım alanlarından malzeme sağlayan uzman şirketler tarafından geri dönüştürülmüş mimari kurtarma konusunda aktif bir ticaret var.
B. Enerji ve Kaynak Verimliliği
Sürdürülebilir mimari, sürdürülebilir enerji kaynaklarını savunan bir felsefe tarafından desteklenmektedir. Mümkün olduğunda, rüzgâr, jeotermal ve güneş gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı da dâhil olmak üzere enerji verimliliği için tasarım yapmak için adımlar atılır. Sürdürülebilir bir mimar, binaların enerji verimliliğinin çeşitli şekillerde artırılabileceğinin farkındadır. Bir bina, güneşin konumunda mevsimsel değişikliklerden tam olarak yararlanacak şekilde yönlendirilebilir ve enerji tasarruflu aydınlatma ve cihazlar kurulabilir. Enerji tasarrufu da önemlidir: binalar, sıcak veya soğuk hava kaybına karşı maksimum koruma için hava koşullarına maruz bırakılabilir ve iç mekân nemine neden olmayan yollarla ısı kaybını azaltmak için uygun yalıtım malzemeleri ve pencere camları takılabilir.
C. Alanın Verimli Kullanımı
Sürdürülebilir mimari, bir bireyin bir alanda nasıl hissettiğini etkilemek için iç mekân çevre kalitesinin önemini kabul eder ve yeterli havalandırma, sıcaklık kontrolü ve toksik gaz yaymayan malzemelerin kullanımı ile sağlıklı bir iç ortam gibi özelliklere odaklanır. Toprak barınakların, çatı bahçelerinin ve binaların çevresinde geniş alana yayılmış bitkilendirmelerin dâhil edilmesi de teşvik edilmektedir.
Kamuya açık binaların sürdürülebilirliği göz önünde bulundurularak tasarlanırken, mimarlar aşağıdaki sürdürülebilir mimari stratejilerini kullanır:
Pasif Sürdürülebilir Tasarım, yerleştirirken güneş yönünü ve iklimi dikkate almak ve pencere yerleştirme ve çalıştırma konusunda düşünceli olmak gibi pasif stratejiler, gün ışığını ve doğal havalandırmayı en iyi şekilde yönetmek ve bina için enerji gereksinimlerini azaltmada uzun bir yol kat etmek için kullanılır.
Aktif Sürdürülebilir Tasarım, mimarlar, küçük çevresel ayak izlerine sahip olacak şekilde tasarlanmış yüksek verimli elektrik, sıhhi tesisat ve diğer sistemleri uygulamak için mekanik ve elektrik mühendislerine danışır.
Yenilenebilir Enerji Sistemleri, güneş ve rüzgâr enerjisini kullananlar da dâhil olmak üzere yenilenebilir enerji sistemleri de bazı binalar için harika seçeneklerdir. Bu sistemler genellikle pasif tasarım stratejileriyle birlikte kullanılır.
Yeşil Yapı Malzemeleri ve Kaplamalar, mimarlar, çevreye duyarlı üretim teknikleri veya geri dönüştürülmüş malzemeler kullanan şirketlerden çelik, kereste, beton ve halı ve mobilya gibi kaplama malzemeleri satın almayı öncelik haline getirerek, sürdürülebilirlik konusunda ön plana çıkıyor.
Yerli Peyzaj, peyzaj seçimleri, kentsel binaların su tüketiminde büyük bir etki yaratabilir. Mimarlar bölgeye özgü ağaçları bitkileri ve otları kullanarak sulama ihtiyaçlarını büyük ölçüde azaltabilir. Peyzaj, pasif enerji stratejisinin bir parçası olarak da kullanılabilir. Günün en sıcak saatlerinde çatıyı ve pencereleri gölgeleyen ağaçların dikilmesiyle bina içindeki güneş ısısı kazanımı azaltılabilir.
Yağmur Suyu Yönetimi, yağmur, el değmemiş bir alana düştüğünde, buharlaşmayan su toprağa geri emilir ve doğal su tablasını yeniler. Ancak, park yerleri, kaldırımlar, erişim yolları ve diğer zorlu çevre düzenlemeleri ile birlikte sahaya bir bina yerleştirildiğinde, yağış farklı şekilde davranır. Su bu yüzeylerden akar ve yağmur kanallarına gider. Akışı azaltmaya yardımcı olan geçirgen kaldırım ve akışı yakalayan, suyu yavaşça yere geri salan tutma havuzları gibi yağmur suyu yönetimi stratejileri uygulayarak, binaların olumsuz çevresel etkisi azaltılabilir.
Sürdürülebilir Bir Tasarım Nasıl Elde Edilir?
Yeni bir inşaat projesinden bahsederken “sürdürülebilir tasarım” terimini kullanmak kolaydır, ancak gerçekte bir bina tasarımının gerçekten sürdürülebilir olmasını sağlamak karmaşık bir süreçtir.
Malzemeler, enerji, kaynaklar, alan planlaması, hava durumu ve diğer birçok faktörü içeren sürdürülebilir bir bina tasarlarken göz önünde bulundurulması gereken birkaç yol ve araç vardır. Aynı zamanda etkili ve uygun maliyetli olduğu kanıtlanmış en son metodolojiler ve tekniklerle temas halinde olan uzmanlar gerektiren detay odaklı bir uygulamadır.
Planlama aşaması çok önemlidir. Sürdürülebilirlik konusunda uzmanlaşmış mimarlar, inşaat sürecinin çeşitli yönlerine çevresel duyarlılığı dâhil eden bir plan oluşturmalı ve yenilikçi malzemelerin kullanımını nasıl en üst düzeye çıkaracakları konusunda bilgili olmalıdırlar.
“Gözden kaçmaması gerekenler” diye bir liste hazırlarsak;
1. Havalandırmalı Cephe (Rainscreen) Açmak
Yalıtım, bir binanın iç sıcaklığını yönetmek için gereklidir. Ancak pasif ısıtma ve soğutmanın daha verimli çalışmasını sağlamak için duvar montajlarınızla birlikte alabileceğiniz başka önlemler de var. Açık bir yağmur perdesi, havanın dış cephe kaplamanızdan geçmesine izin verir, durgun havayı ve su geçirmez membrandan nemi çeker ve ortamdaki sıcak veya soğuk havanın yalıtımdan geçmesini engeller.
2. Doğal Dış Cephe Kaplama
Dış cephe kaplaması, çatı kaplama ve zemin kaplaması için doğal malzemelerin kullanılması, herhangi bir inşaat işinin etkisini en aza indirmenin uzun bir yoludur. Sürdürülebilir bir şekilde tedarik edilen ve üretilen her dış yüzey malzemesi çevrenin korunmasına yardımcı olur.
3. İnsanlar İçin Açık Alanlar
Bazen sürdürülebilirlik, verimli su kullanımları ve düşük enerji özelliklerden daha fazlasıdır. Konu çevremizin doğal güzelliği için farkındalık yaratmak ve insanlara doğal dünya ile bir arada var olan toplulukları hatırlatmakla ilgilidir. Doğa Ana'yı tüm bolluğuyla gözlemlemek için çevre dostu bir yer sağlamaktır. Bu bağlantıyı güçlendirmek için, tasarımcılar güverte boşlukları ve yükseltilmiş banklar için yerel kaynaklı modifiye ahşap kullanabilirler.
4. Yenilenebilir, Hidrolik Enerji Üretimi
Eğer iyi tasarlanırsa hidrolik minik santraller, en teknik ve işlevsel bayındırlık projelerinin bile sıkıcı olmak zorunda olmadığını herkese gösterebilir. Bu düşünce tarzı, modern dünyada yenilenebilir enerji toplamanın ne anlama geldiğinin güzel bir ifadesidir, hatta petrol bağımlılığından kurtulmuş bir dünyanın önemi konusunda farkındalık yaratır.
5. Çatı Güverte ve Teraslar
Çatı, bina tasarımında belki de en az kullanılan alandır. Çatınıza yeşillik eklemek, doğrudan güneş ışığının etkisini azaltır ve binanızı serin tutar, aktif soğutma sistemlerinin çalışma süresini kısaltır.
6. Az Bakım Gerektiren Dış Cephe Kaplaması
Sürdürülebilirlik dayanıklılık demektir. Bir bina tasarlarken yapabileceğiniz en çevre dostu şey, onun önümüzdeki 100 yıl boyunca ayakta kalmasını sağlamaktır. Bu, birkaç on yıl içinde atık ve enerji maliyetlerini azaltır ve küresel ekoloji üzerinde uzun vadeli büyük bir etki yaratma potansiyeline sahiptir.
7. İlham Verici Çevre Dostu Tasarım
Çevre dostu sevgiyi yaymanın en iyi yolu onu ulaşılabilir kılmaktır. Bazen bu konuyu ciddiye almak, gezegenimizin sağlığıyla ilgili bazı acı gerçeklerle yüzleşmek istemeyen insanlara doğru yolu göstermenin bir yöntemi olabilir.
8. Küçük Mekânlar, Büyük Fikirler
Evinizin karbon ayak izini azaltmanın en iyi yollarından biri evinizin fiziksel ayak izini azaltmaktır.
9. Verimli LED Aydınlatma
İç mekânlarınızı aydınlık ve işlevsel tutmak, herhangi bir mimari yapı için önemlidir. Bununla birlikte, tüm bu yapay ışık, elektrik faturanızı hızla artırabilir, çevreyi olumsuz yönde etkilemekten bahsetmiyorum bile.
10. Ahşap Zemin Kaplaması
Herhangi bir malzeme kullanırken, karbon ayak izine ek olarak doğal kaliteyi de dikkate almak önemlidir, projeye kendine özgü bir karakter verir.
11. Geri Dönüştürülmüş Malzemelerin Kullanılması
Mimarlık alanında atıkların geri dönüşümü ile tekrar kullanımı kaynakların lüzumsuz kullanılmasını ve doğal kaynakların tükenmesini önlemeye, atık miktarını azaltmaya, enerjiden tasarruf sağlamaya, kirliliğin önlenmesine, toplumda çevresel konulara dair farkındalık oluşturmaya ve daha çekici ve yaratıcı kamusal mekânların yaratılmasına katkıda bulunacaktır.
12. Doğal Işık
Yapay ışık kullanımınızı azaltmanın en iyi yolu, iç mekâna bol miktarda doğal ışık sokmaktır.
13. Yenilikçi Şekillerde Kullanılan Geleneksel Malzemeler
Geleneksel inşaat malzemelerini kullanarak yaratıcılığınızı zorlayabileceğiniz tasarımlar sınırların simgesidir.
14. Doğayı Rahatsız Etmeyin
Çok fazla şey yapmaya çalışmayan işlevsel tasarımlar harika örneklerdir. Tasarımcılara özel, tahta kaldırımlar, banklar ve oyun alanları için birkaç stratejik alan oluşturmak, ancak bunun dışında alanı açık, yeşil ve doğal bırakmaktan bahsediyorum. Bazen doğanın doğa olmasına izin vermek, sağlıklı bir gezegeni teşvik etmenin en iyi yoludur. İnsan yapımı yapıların ayak izini azaltmak, bu proje fikrini bu kadar başarılı yapan şeydir.
15. Doğal Havalandırma
Aktif ısıtma ve soğutma sistemlerine olan bağımlılığınızı azaltmak, enerji tüketimi üzerindeki etkinizi azaltmanın harika bir yoludur. Bu, alışveriş yapanlara ve restoran kullanıcılarına büyük, güç emen hava işleyicileri kullanmadan rahat bir gezinme deneyimi sağlar. Sahilde gerçek bir yürüyüşün açık hava hissini bünyesinde barındıran bir ev için mükemmel bir dokunuş olmaz mı?
16. Ahşap Havuz Zemin Kaplaması
Havuzunuzu gerçek bir ahşap güvertenin sıcak, doğal görünümüyle çevrelemek fikri kolay gelmeyebilir. Sürdürülebilir bir alan yaratmanın aslında çok basit olabileceğini bilmek sizi şaşırtabilir. Her şey ahşapla başlar. Bir ahşap güverte, suyun çıtalarından doğal olarak akmasına izin verir; beton veya sıva, şiddetli yağmurda istenmeyen akışa ve erozyona neden olabilecek nüfuz edilemez bir yüzey oluşturur.
17. Pasif Isıtma ve Soğutma
Sürdürülebilir ahşap dış cephe kaplaması ve doğal baca havalandırmasından stratejik güneş kırıcılara kadar, mimari tasarımlarda karbon ayak izini azaltmak ve tamamen bağımsız olarak var olmak tasarımcının başarısıdır. Detaylar doğal malzeme kullanımındadır.
Bir binanın ulaştığı sürdürülebilir mimari tasarım ve inşaat düzeyini değerlendirmeye yardımcı olmak için sürdürülebilirlik standartları olmalıdır. Bu, bireysel binaların, toplulukların ve altyapı projelerinin sürdürülebilirlik performansının değerlendirilmesi için bağımsız standartlardır.
Bunun anlamı, en yüksek sürdürülebilirlik standartlarını elde etmek için bir mülk sahibinin, bir tasarım ve inşaat projesi üstlenirken sürdürülebilirlikle ilgili tavsiyelerde bulunabilecek uzmanlara danışmayı bir öncelik haline getirmesi gerektiğidir. Tasarımlara değerli bir bakış açısı ve hikâye kazandıracağından eminim.
Sürdürülebilir mimari herkese, bireylere, işletmelere, topluluklara, ekonomiye ve çevreye fayda sağlar. Gittikçe daha fazla ülkenin sürdürülebilirliğe yöneldiği doğrudur ancak elde edilen ilerleme hâlâ kaynaklara yönelik kesintisiz talebi karşılayamıyor.
İdeal bir bina projesinin tamamlanması, herkesin uzun vadeli faydaları için çevresel açıdan sürdürülebilir bir projedir. Doğal, yenilenebilir malzemelerin kullanımı, enerji ve su temini gibi olumlu çevresel faydalar sağlayan işlevsellik yoluyla bina sakinlerinin sağlığını destekler. Sürdürülebilir mimarinin uygulanması son derece önemlidir. Avantajlar yalnızca bu tür binalarda yaşayan veya çalışanlar için değil aynı zamanda çevredeki topluluk ve ekonomisi için de geniş kapsamlıdır.
Yeşil şehir tasarımı ve çevresel mimari, şehirlerimizi inşa etme şeklimizde devrim yaratabilir. Yeşil şehir planlamasının etkilerine ilişkin bilimsel araştırmaların sayısı artıyor ve her yıl faydalarına dair daha fazla kanıt görüyoruz. Yeşil şehir sakinleri zihinsel ve fiziksel olarak daha sağlıklıdır. Çevre mimarisi nihayet şehir inşasında ana akımın bir parçası haline geliyor ve büyümeye devam edecektir. Doğal afetlerle dünyanın dengesi korkutacak derecede bozulurken insanlığın her sahada bu yıkım ve zararları en aza indirecek çözümler üzerinde çalışması şarttır. Sürdürülebilir mimari bakış açısı ve projeler ise bu değişimin en önemli adımları olacaktır.